Serap Görmek Nasıl Oluyor?

Serap nasıl oluşur? Niçin güneşli bir günde, sıcak bir yol üzerinde belli uzaklıkta küçük gölcükler görünür ve onlara ulaşAmadan kaybolurlar?

Su birikintisi şeklinde görülen serap.

Bir serap içinde görülen küçük gölcükler aslında, yol yüzeyine yakin, ince bir sıcak hava tabakasıdır. Serabın ortaya çıkması için bu hava tabakasının birkaç milimetre kalınlığında olması gerekir.

lşık, yoğunluğu daha fazla olan sıcak havada, soğuk havaya oranla daha hızlı hareket eder. Dolayısıyla, sıcak tabakaya düşük bir açıyla yaklaşan ışık ısınları, yukarıdaki daha soğuk havaya doğru kırılacaktır. Bu kırılmanın sonucu ortaya çıkan donuk ışıldamanın görüntüsü ise, su yüzeyinin yansıması gibi algılanır.

Su birikintisi şeklinde görülen serabın teknik olarak gerçekleşme şeması.

Serap görüntüsüne yaklaştıkça daralmaya başlayacak ve sonuçta gözden kaybolacaktır. Bunun nedeni, görme açısının giderek büyümesi, öte yandan, sıcak havada yukarı doğru kırılan ışığın kırılma açısının bir yansıma görmeye elvermeyecek kadar küçülmesidir.

Bazen serap cisimleri bulundukları yerde değilde yerin altında görmeye neden olur. Aşağıdaki resimdeki gibi:

Ağaç ters ve yer altında gibi görünür.

Bunların dışında daha ilginç şekğilde oluaşn seraplarda vardır. Örneğin deniz yüzeyinde de serap görülür. Bu sefer daha yoğun hava tabakası soğuk denize daha yakindir, sıcak tabaka üstte yer alır. Bu yüzden yansıma karadaki serabın tersine üst tarafta, su yüzeyinin üstünde olur. Bu yüzden görülen serap havada uçuyormuş, yamulmuş, yumulmuş gibi görülebilir.

Son olarak kutup bölgelerinde görülen serap olayını inceleyelim. Kutup seraplarına da deniz yüzeyinin hemen üzerindeki çok soğuk (ve bu yüzden yoğun) hava katmanı neden olur. Bu katmana giren ışık ışınları Dünya'nın yüzeyine doğru kırıl­maya uğrar ve bu nedenle uzak cisimler, örneğin ufuk çizgisinin ötesindeki gemiler görünür duruma gelir. Bu olaya yüksek serap denir. Soğuk hava katmanları sıcak hava katmanlarından daha kararlı ya da durağan olduğu için görüntüler kusursuz ve belirgin­dir. Soğuk katmanın üzerindeki daha sıcak hava katmanları bazen ışık ışınlarını, uzaktaki gemi ya da cismin tepetaklak gözükmesine neden olacak biçimde bükebilir. Aşağıdaki resimde havada ters şekilde asılı duran kutup serapları.

.

Işığın farklı kırılmalarıyla dünyayı böyle algılayabildiğimize göre, neyin gerçek neyin yanılma olduğuna nasıl karar vereceğiz?